Trọn Vẹn
Trong Giây Phút Này
Nguyên
tác: The Power of Now
A Guide to Spiritual Enlightenment
của
Eckhart Tolle
Dương Gia Phỏng Dịch
CHƯƠNG II
Không
ai thoát khỏi khổ đau sầu muộn trong đời. Vậy tại sao không tập sống
với cái khổ
hơn là lẩn tránh nó?
Phần lớn cái khổ của
con người không cần thiết. Người ta chỉ tự gây khổ
khi để ḍng tư tưởng lănh đạo đời
ḿnh.
Cái khổ gây ra trong hiện tại
là một h́nh thức không chấp nhận, là ư thức phản
kháng hiện hữu. Về
phương diện tư tưởng, chống đối
mang h́nh thức phê phán. Về
phương diện cảm xúc, nó mang h́nh thức tiêu cực. Bạn khổ nhiều hay ít tùy
thuộc bạn chống đối hiện tại nhiều
hay ít. Đồng thời bạn
chống đối nhiều hay ít tùy thuộc bạn đồng
hóa nhiều hay ít với tư tưởng. Bao giờ tư tưởng cũng
t́m cách phủ nhận giây phút này và lẩn tránh nó. Nói một cách khác, bạn càng
đồng hóa với tư tưởng th́ bạn càng khổ
nhiều. Hay là bạn càng chấp
nhận giây phút này, th́ bạn càng dễ thoát khổ và thoát
khỏi những tư tưởng vị kỷ.
V́ sao tư tưởng lại
phủ nhận hay chống đối hiện tại? Bởi v́ nếu không có quá khứ
và tương lai th́ nó không thể hoạt động hay nắm
chủ quyền. V́ vậy nó cảm thấy bị đe dọa
bởi cái hiện tại vượt ngoài thời gian. Không thể tách rời tư
tưởng ra khỏi thời gian.
Hăy tưởng tượng một
trái đất không người, chỉ có cây cỏ và thú vật.
Liệu lúc đó c̣n quá khứ và tương lai không? Liệu c̣n có thể nói đến
thời gian không? Nếu ai có hỏi:
“Mấy giờ rồi ?”
“Hôm nay là thứ mấy?,” những câu này sẽ thật
vô nghĩa. Cây sồi hay con ó sẽ
đăm chiêu hỏi lại : “Mấy giờ? Dĩ nhiên là bây giờ. C̣n giờ nào
khác?”
Đúng vậy, người ta cần dùng
tư tưởng và tạo thời gian để sinh hoạt
trong thế giới này. Nhưng tới một lúc khi những
hoạt động này chế ngự cuộc đời họ
th́ không thể nào tránh khỏi khổ đau và phiền muộn.
Để nắm vững thế chủ
động, tư tưởng luôn luôn dùng quá khứ và
tương lai để khỏi phải đối diện
với hiện tại. Cho nên
thời gian che lấp sức sống và khả năng sáng
tạo vô tận của hiện hữu nằm trong giây phút
này. Trong khi đó, tư tưởng
làm lu mờ thực chất của con người. Càng ngày thời gian càng được
tích lũy trong trí óc. Mọi
người đều khổ v́ gánh nặng thời gian
nhưng mỗi khi lẩn tránh hiện tại hay chỉ
dùng nó làm phương tiện để đưa đến
tương lai th́ họ càng chồng chất lên gánh nặng
đó mà thôi. Tiếc thay, tương lai chỉ có trong trí
óc, không có trong thực tại.
Thời gian tích tụ trong trí óc cá nhân và cộng đồng
nhân loại cũng chứa chấp rất nhiều khổ
đau từ quá khứ.
Nếu bạn không c̣n muốn gây khổ cho
ḿnh và người khác, nếu bạn không c̣n muốn cái khổ
cũ c̣n tồn tại trong bạn gia tăng thêm, th́ đừng
nên tạo thêm thời gian nữa, hay ít nhất cũng chỉ
nên tạo đủ để đối phó với những
khía cạnh thực tế của đời sống
thôi. Làm sao ngừng tạo thêm
thời gian? Hăy nhận định
sâu xa rằng ḿnh chỉ có giây phút này. Hăy coi giây phút này là trọng tâm của
đời ḿnh. Nếu trước
đây bạn đắm ḿnh trong thời gian và chỉ
thoáng ở trong hiện tại, th́ nay hăy an nghỉ trong giây
phút này mà chỉ quay về quá khứ hay phóng ḿnh vào
tương lai khi những khía cạnh thực tế của
hoàn cảnh đời đ̣i hỏi thôi. Hăy chấp nhận
sống trong hiện tại.
C̣n ǵ phù phiếm, điên dại hơn là chống lại
cái đang hiện hữu. C̣n
ǵ vô lư hơn là chống lại sự sống hiện hữu
trong giây phút này? Hăy chấp nhận
cái đang hiện hữu, hăy chấp nhận sự sống
để nhận thấy rằng sự sống đứng
về phía ḿnh chứ không chống đối ḿnh nữa.
§
Đôi
khi hiện tại thật khó chấp nhận và khó
thương.
Nó luôn luôn như thế. Hăy thử quan sát tư tưởng. Nó luôn luôn phê phán hiện tại,
khen chê và gây khổ liên miên bất tận. Có quan sát ḍng tư tưởng làm
việc mới thoát được khỏi thói quen chống
đối và để cho giây phút này hiện hữu. Bạn sẽ thoát khỏi sự
thôi thúc của hoàn cảnh ngoại lai để nếm mùi
an tịnh. Hăy xem chuyện ǵ sẽ
xẩy ra rồi hành động nếu thấy cần.
Hăy chấp nhận hoàn cảnh
rồi hành động. Bất
luận giây phút này đem ǵ đến cho bạn, th́ cũng
hăy chấp nhận như chính ḿnh đă lựa chọn. Luôn luôn cộng tác với hiện
tại, đừng chống đối nó. Hăy làm bạn với nó, đừng
trở thành kẻ thù của nó.
Cuộc đời bạn sẽ thay đổi
như phép mầu.
§
Mỗi khi bạn không sống
trong hiện tại, nghĩa là đánh mất ư thức và
để ḍng tư tưởng lôi cuốn, th́
đương nhiên bạn sẽ phải khổ. Cái khổ này không tan biến
đi mà để lại dấu vết trên thân thể. Nó hội nhập với cái khổ
trong quá khứ từ thủa bạn đang lớn để
tạo thành một khối khổ năo gọi là thân khổ. Thân khổ này là do một thế
giới vô ư thức tạo nên.
Thân khổ tạo thành một
trường năng lượng xâm chiếm thân xác và
tư tưởng con người.
Nếu coi nó là một phần tử vô h́nh th́ cũng
không xa sự thật bao nhiêu. Ta gọi nó
là thân khổ cảm xúc. Nó xuất
hiện ở hai trạng thái: tiềm ẩn và hoạt
động. Một thân khổ
có thể nằm tiềm ẩn 90% thời gian; trái lại ở
một người phiền năo, nó có thể hoạt động
toàn thời gian. Có người
sống hoàn toàn qua thân khổ.
Nhiều người khác chỉ chứng nghiệm nó
trong một vài trường hợp, chẳng hạn trong những
mối quan hệ thân mật, hay những khi bị thua thiệt,
bị bỏ rơi, bị tổn thương, v.v... Bất cứ sự việc ǵ - một
tư tưởng, một lời nhận xét vô t́nh - đều
có thể khơi nó dậy, nhất là nếu nó giống một
thói quen khổ cũ.
Có những thân khổ đáng ghét nhưng
tương đối vô hại, chẳng hạn một
đứa bé không ngừng rên rỉ. Nhiều thân khổ khác quái ác và
phá phách như ác quỷ. C̣n có
những thân khổ thật tàn bạo trên phương diện
thân xác hay cảm xúc. Lại có
những thân khổ chỉ thích đả kích người
chung quanh hay tấn công ngay chính thực thể nuôi dưỡng
nó. Lúc ấy, tư tưởng
và t́nh cảm của người ta đối với cuộc
đời ḿnh trở nên vô cùng tiêu cực và hủy hoại. Từ đó mới có bệnh tật
và tai nạn – có khi có thể đưa đến tự vận.
Khi tưởng đă hiểu rơ một
người mà bỗng dưng lần đầu tiên phải
giáp mặt với một người xa lạ đáng ghét,
ai cũng sẽ vô cùng sửng sốt. Tuy nhiên, quan sát sự kiện
đó ở ngay chính ḿnh c̣n quan trọng hơn quan sát ở
người khác. Hăy chú ư đến
những dấu hiệu không vui trong ḿnh, dưới bất
cứ h́nh thức nào. Có thể đó là dấu hiệu cái
thân khổ sắp dấy động lên: bực bội,
nóng nảy, buồn bă, tức giận, chán nản, thích làm
khổ, muốn gây sóng gió, v.v… Đó là lúc nên nắm bắt
ngay cái thân khổ khi nó c̣n tiềm ẩn.
Cũng như mọi thực thể hiện
hữu, thân khổ muốn tồn tại, nhưng nó chỉ
tồn tại được nếu người ta đồng
hóa với nó. Lúc ấy, nó sẽ
nổi dậy, xâm chiếm bạn, đồng hóa với bạn
và sống qua bạn. Nó cần
được nuôi dưỡng và sẽ sống bằng mọi
kinh nghiệm cộng hưởng với năng lượng
của nó, tức là mọi thứ gây khổ: tranh chấp,
giết chóc, thù hận, và ngay cả bệnh tật. Sau khi chế ngự bạn, thân
khổ sẽ tạo một t́nh cảnh trong đời
để phản ảnh tần số năng lượng
của nó và để nó có thể tiếp tục tồn tại. Cái khổ nuôi dưỡng cái khổ. Cái vui không thể nuôi dưỡng
cái khổ v́ cái khổ không biết đối phó như thế
nào với cái vui.
Một khi thân khổ chiếm đoạt
được bạn rồi, th́ bạn càng muốn khổ
thêm. Bạn trở thành hoặc
nạn nhân hoặc phạm nhân.
Hoặc bạn muốn gây khổ, hoặc bạn muốn
khổ, hoặc cả hai. Chẳng
có ǵ khác biệt giữa hai loại. Dĩ nhiên, bạn không ư thức
được t́nh trạng này và sẽ kịch liệt kêu
gào ḿnh không muốn khổ.
Nhưng hăy nh́n kỹ th́ sẽ nhận thấy tư
tưởng và hành động của bạn chỉ nhằm
giúp cái khổ tồn tại ở ḿnh và ở người
khác. Nếu bạn thực sự
ư thức được sự kiện trên, cái khổ sẽ
tiêu tan, v́ muốn khổ là điên dại và chẳng ai cố
ư muốn điên.
Thân khổ, cái bóng đen bám theo cái
tôi giả, rất sợ ánh sáng của ư thức. Nó sợ bị lộ diện. Nó tồn tại v́ bạn vô t́nh
đồng hóa với nó và cũng v́ bạn sợ đối
diện với cái khổ trong ḿnh.
Nhưng nếu càng không dám đối diện nó, càng
không rọi được ánh sáng của ư thức trên nó,
th́ c̣n phải tiếp tục khổ. Bạn coi thân khổ như một
quái vật nguy hiểm và không dám nh́n nó, nhưng tôi quả
quyết rằng nó chỉ là một con quỷ không quyền
thế đáng kể. Nó không
thể thắng uy thế của sự kiện bạn hiện
diện.
Có những giáo điều dạy rằng mọi
khổ đau đều là ảo tưởng. Đúng vậy. Vấn đề
đặt ra là: Giáo điều này có đúng với bạn
không? Chỉ tin thôi không đủ
để chứng tỏ nó thật. Bạn có muốn tiếp tục
khổ suốt đời mà vẫn nói khổ là ảo
tưởng không? Tin như thế
th́ có hết khổ không? Điểm
quan trọng là làm thế nào người ta có thể thực
chứng được sự thật này trong đời sống.
Thân khổ không muốn bị người ta
quan sát và lột mặt nạ của nó ra. Một khi nó bị xem xét th́
trường năng lượng của nó được
cảm nhận và sự đồng hóa liền tiêu tan. Một ư thức cao hơn đă
phát hiện và được gọi là sự hiện diện. Bạn liền trở thành một
chứng nhân, một người đang quan sát cái thân khổ. Như thế thân khổ không c̣n
hy vọng ngụy trang là bạn, dùng bạn hay thu năng
lượng của bạn được nữa. Bạn đă t́m lại được
sức mạnh bên trong, đă nắm được lại
quyền năng của giây phút hiện tại.
Cái ǵ xẩy ra cho
thân khổ khi người ta đủ ư thức để
không c̣n đồng hóa với nó?
V́ người ta vô ư thức nên mới sinh ra
thân khổ. Ư thức chuyển hoá nó thành ư thức. Thánh Tông Đồ Phaolồ đă
diễn tả nguyên lư này thật tuyệt diệu: “Mọi vật được phô
bầy khi đem ra ngoài ánh sáng, và bất cứ cái ǵ
được bầy ra ánh sáng đều trở thành ánh
sáng.” Cũng như bạn
không thể chiến đấu bóng tối, bạn cũng
không thể chiến đấu cái thân khổ. Cố gắng lắm chỉ
tạo nên mâu thuẫn bên trong và gây thêm khổ. Chỉ quan sát thân khổ là đủ. Quan sát nghĩa là công nhận nó là
một phần của cái đang hiện hữu trong hiện
tại.
Thân khổ gồm có năng lượng của
sự sống bị tách khỏi toàn trường năng
lượng. Qua tiến tŕnh
giả tạo đồng hóa với ḍng tư tưởng,
nó tạm thời trở thành tự trị. Rồi nó trở mặt với
chính nó và chống đối sự sống như một
con vật ăn sống nuốt tươi cái đuôi của
ḿnh. Bạn có tự hỏi v́
sao nền văn minh hiện tại hủy diệt sự
sống không? Ngay cả sức mạnh hủy diệt sự
sống cũng chính là năng lượng của sự sống.
Khi người ta khởi sự tách rời
ra khỏi tư tưởng để trở thành người
quan sát, th́ thân khổ vẫn tiếp tục hoạt động
trong một thời gian ngắn nữa và vẫn cố gắng
đánh lừa người ta để trở lại ḥa
đồng với nó. Mặc
dù bạn đă không cho nó năng lượng nữa, thân khổ
vẫn c̣n đà, giống như cái bánh xe vẫn quay dù nó
không c̣n được đẩy nữa. Ở giai đoạn này, nó vẫn
có thể gây ra những đau nhức trong cơ thể của
bạn, nhưng t́nh trạng này sẽ không kéo dài được
lâu. Hăy cứ tiếp tục
hiện diện, hăy cứ tiếp tục ư thức. Hăy là người canh gác luôn luôn
theo dơi bên trong. Phải
đủ ư thức để quan sát trực tiếp cái
thân khổ và cảm nhận năng lượng của nó
th́ nó mới không c̣n điều khiển tư tưởng
của bạn được nữa. Nếu tư tưởng lại
tương ứng với tần số năng lượng
của thân khổ, th́ bạn lại đồng hóa với
nó và lại dùng tư tưởng để nuôi dưỡng
nó.
Thí dụ, nếu tức giận là năng
lượng chính của thân khổ và bạn đang có những
tư tưởng nóng giận, đang suy gẫm đến
hành vi của một người nào đối với bạn
và đang dự tính làm ǵ để đối đáp lại
th́ bạn đang vô ư thức và thân khổ đă trở
thành bạn. Ở đâu có oán
thù, th́ ở đó có khổ.
Khi buồn rầu và tiêu cực th́ bạn thấy kiếp
sống thật đáng chán và tư tưởng lại
đồng điệu với thân khổ. Bạn lại mất ư thức, lại
dễ bị thân khổ tấn công. Tôi dùng danh từ vô ư thức ở
đây để chỉ trạng thái đồng hóa với
những thói quen tư tưởng hay cảm xúc cũ. Nó cho thấy người quan sát
đă hoàn toàn vắng mặt.
Ư thức kéo dài cắt đứt sợi
giây nối liền thân khổ với tiến tŕnh tư
tưởng và kích động tiến tŕnh chuyển hóa. Giống như cái khổ đă biến
thành than củi để nuôi dưỡng lửa ư thức,
cho nên lửa này càng thêm rực sáng.
Đấy là ư nghĩa huyền bí của nghệ thuật
luyện kim thời cổ xưa: kim loại tầm thường
biến tánh thành vàng, khổ đau biến thành ư thức. Vết rạn nứt bên trong
đă lành và bạn trở lại nguyên vẹn. Con người có trách nhiệm
không gây thêm khổ nữa.
Để tóm tắt lại tiến tŕnh, bạn
hăy chú tâm đến cảm giác ở bên trong bạn và hiểu
rằng đó là thân khổ. Chấp
nhận nó ở đó và không nên nghĩ đến nó. Đừng để cảm giác
biến thành tư tưởng.
Đừng phê b́nh hoặc phân tách. Đừng tạo cho ḿnh một
cá tính. Hăy ở đấy và
tiếp tục quan sát mọi chuyện xẩy ra trong bạn. Hăy ư thức tâm trạng phiền
năo và giữ vai tṛ một kẻ quan sát thầm lặng.
Đó là uy lực của sự hiện diện ư thức của
bạn. Rồi bạn chờ xem chuyện ǵ xẩy ra.
§
Với nhiều người đàn bà, thân khổ
thường xuất hiện trước kỳ kinh nguyệt. Điểm này sẽ được
nói rơ hơn ở một đoạn sau. Ở đây tôi chỉ muốn nói
rằng nếu lúc đó bạn tỉnh táo, hiện diện
và quan sát những ǵ xẩy ra bên trong, th́ thay v́ bị thân khổ
áp đảo, cơ hội này lại rất tốt để
bạn có một kinh nghiệm tâm linh mạnh và để mọi
khổ đau cũ được tiêu tan nhanh chóng.
Quá tŕnh trên thật giản dị nhưng dữ
dội và ta có thể dùng để dậy cho con trẻ. Hy vọng rằng một ngày nào
đó phương pháp này sẽ được đem ra phổ
biến ở trường học.
Một khi đă hiểu nguyên tắc căn bản, tức
là cứ theo dơi mọi sự việc phát hiện ở
trong ḿnh và chứng nghiệm được kiến thức
này, th́ lúc ấy bạn đă nắm được một
phương tiện chuyển hóa rất lợi hại.
Tất nhiên khi bạn không c̣n muốn đồng
hóa với thân khổ th́ sẽ phải đối diện
với một sức chống cự mănh liệt, nhất
là sau khi bạn và thân khổ đă khắng khít với nhau
gần suốt cả cuộc đời và bạn đă
đầu tư phần lớn “cái tôi” của bạn vào
đó. Nghĩa là “cái tôi” của
bạn và thân khổ đă hợp lại để tạo
thành một con người đau khổ và bạn tin vào ảo
tưởng rằng ḿnh chính là con người đó. V́ “cái tôi” sợ ḿnh bị tiêu diệt
nên kháng cự lại một cách kịch liệt. Nói khác đi, bạn thà khổ,
thà mất đi “cái tôi” khốn khổ nhưng đă quen
thuộc hơn là lao ḿnh vào sự vô định.
Nếu bạn ở trong hoàn cảnh này th́
hăy quan sát sự đối kháng để thấy ḿnh có cái
thú khổ đau, thích nói và suy nghĩ đến cái khổ
của ḿnh. Có ư thức được sự kiện trên
th́ mọi kháng cự mới tiêu tan, mới quan sát được
thân khổ, hiện diện, làm người quan sát và
khơi mào sự chuyển hóa.
Chỉ có chính ḿnh mới làm được
chuyện này. Không ai làm thay
được. Nếu như
bạn may mắn t́m được người có ư thức
mạnh để chia sẻ trạng thái hiện hữu với
th́ bạn sẽ đổi mới nhanh hơn. Ánh sáng của bạn sẽ mạnh
hơn. Khi một thanh củi
mới cháy được đặt cạnh một thanh củi
khác đang cháy mạnh, sau một thời gian lại
được rời ra xa, th́ thanh củi đầu tiên sẽ
cháy mạnh hơn. Rốt ráo,
chỉ có một ngọn lửa.
Công việc của một người hướng dẫn
tâm linh là hiện hữu như một ngọn lửa. Những người có trách nhiệm
trị bệnh cũng có thể làm việc này nếu trong
lúc giúp bệnh nhân họ đă thoát ra khỏi ḍng tư
tưởng, để tạo và duy tŕ được một
t́nh trạng hiện diện mạnh.
Xin hỏi nếu
trạng thái sợ là một phần của cái khổ
căn bản nằm sâu kín trong con người th́ nó nổi
lên như thế nào và tại sao con người sợ hăi
nhiều thế? Có phải rằng có sợ một chút th́
mới biết cách tự vệ không? Nếu tôi không sợ
lửa, th́ tôi có thể cho tay
vào lửa và bị phỏng.
Sở dĩ bạn không cho tay vào lửa,
không phải v́ sợ lửa mà v́ bạn biết nếu cho
tay vào th́ sẽ bị phỏng. Không cần phải sợ
mới tránh được những nguy hiểm không
đáng kể. Chỉ cần
thông minh và hiểu biết một chút thôi. Trong những vấn đề thực
tế, bạn nên áp dụng những bài học trong quá khứ.
Nhưng nếu người ta dùng lửa hay bạo lực
để dọa nạt bạn, th́ lúc ấy bạn có thể
cảm thấy sợ. Bản
năng lùi bước trước nguy hiểm này không phải
là tâm lư sợ chúng ta đang bàn đến. Trạng thái này
không gắn liền với nguy hiểm cụ thể tức
thời nào cả. Nó phát hiện
dưới nhiều h́nh thức: khó chịu, lo lắng, bồn
chồn, căng thẳng, sợ hăi, v.v… Loại sợ hăi tâm
lư này luôn luôn nhắm vào chuyện ǵ có thể xẩy đến
trong tương lai, không phải chuyện đang xẩy
ra. Bạn đang ở đây trong lúc này trong khi tư
tưởng của bạn phiêu dạt ở tương
lai. T́nh trạng này tạo nên
một khoảng trống bồn chồn. Nó sẽ là bạn đồng hành
thường xuyên của bạn nếu bạn đồng
hóa với tư tưởng và không c̣n tiếp xúc được
với uy lực và sự giản dị của hiện tại. Bạn có khả năng đối
diện với hiện tại nhưng không đối phó nổi
với tương lai, v́ nó là một sản phẩm của
tư tưởng.
Hơn nữa, mỗi khi bạn đồng
hóa với tư tưởng th́ “cái tôi” lại nổi lên
đóng vai tṛ lănh đạo đời bạn. Mặc dù đă dựng nhiều hệ
thống pḥng thủ rất phức tạp, nó vẫn yếu
kém và cảm thấy bất an v́ nó chỉ là một cái bóng
không thật. Trường hợp
này xẩy ra ngay cả khi bên ngoài “cái tôi” có vẻ rất
tự tin. Bạn nhớ rằng
cảm xúc là phản ứng của thân vật chất với
tư tưởng. Vậy “cái tôi” do
tư tưởng tạo nên đă liên hồi nhắn nhủ
ǵ với thân xác? Đó là: Có nguy hiểm! Tôi đang bị
đe dọa. Thông điệp liên tục này đă gây ra cảm
xúc nào? Dĩ nhiên là cái sợ.
Có nhiều lư do khiến người ta sợ: sợ mất, sợ thất bại,
sợ bị tổn thương, v.v… nhưng rốt ráo mọi cái sợ
đều bắt nguồn từ “cái tôi” sợ chết, sợ
bị tiêu diệt. Với “cái tôi”, cái
chết lúc nào cũng gần kề. Ở trạng thái đồng hóa
với tư tưởng, sợ chết ảnh hưởng
tới mọi khía cạnh của đời sống. Ví dụ: Một chuyện nhỏ
nhặt và “b́nh thường” như trong một cuộc
tranh luận lúc nào bạn cũng cần phải chứng tỏ
ḿnh đúng và đối phương sai. Bạn bênh vực lập trường
của ḿnh v́ “cái tôi” của bạn bị đe dọa hủy
hoại. Cho nên bạn, tức
là “cái tôi” không thể để cho ḿnh sai được. Sai là chết. Biết bao chiến tranh đă bùng
nổ và biết bao mối quan hệ đă sụp đổ
v́ lư do này.
Một khi đă không c̣n đồng hóa với
tư tưởng th́ dù bạn phải hay trái cũng không ảnh
hưởng chút nào đến “cái tôi” v́ bạn không c̣n thấy
cần phải chứng tỏ ḿnh phải nữa. Bạn có thể tŕnh bầy rơ
ràng và cứng rắn những cảm nghĩ của ḿnh với
một thái độ ôn ḥa. Lúc
đó “cái tôi” của bạn không thoát ra từ tư tưởng
mà từ một nơi sâu xa và thực hơn ở bên
trong. Hăy cẩn thận quan sát
xem ḿnh có thái độ đề pḥng không. Nếu có, hăy xét xem ḿnh muốn bảo
vệ cái ǵ? Một cá tính ảo
tưởng, một h́nh ảnh trong tưởng tượng,
hay một nhân vật giả tưởng? Quan sát xong th́ bạn sẽ ư thức
được rơ rệt tiến tŕnh này và tức thời
không c̣n đồng hóa với nó nữa. Dưới ánh sáng của ư thức,
cái thói quen vô ư thức tan ră nhanh chóng. Mọi cuộc tranh biện
và tranh chấp chấm dứt.
Có quyền uy với người khác chỉ là một
nhược điểm trá h́nh làm sức mạnh. Thực lực phát sinh từ bên
trong và hiện giờ bạn đă có nó rồi.
Thế nên hễ ai đồng hóa với
tư tưởng mà tạm mất đi uy quyền của
ḿnh, nghĩa là uy quyền mà bạn có khi “cái tôi” trụ
trong sự sống (hiện hữu), th́ sẽ luôn luôn đồng
hành với cái sợ. Số
người vượt khỏi ḍng tư tưởng hăy
c̣n quá ít. V́ vậy có thể
xem là hầu hết mọi người bạn gập hay
quen biết đều sống trong t́nh trạng sợ. Chỉ
có sợ ít hay nhiều mà thôi. Một mặt ta nhận thấy
ḿnh lo sợ và kinh hăi. Mặt khác, ta có cảm giác khó chịu
và bị đe dọa. Nhiều
người chỉ ư thức được cái sợ khi
nó phát hiện dưới dạng cấp tính.
Cái khổ, một thành phần của tư
tưởng vị kỷ, có một đặc điểm
khác là thường tạo nên một cảm giác thiếu thốn
rất sâu sắc. Có người
ư thức được rơ rệt sự thử thách này, có
người chỉ cảm nhận được một
cách mơ hồ. Nếu cảm
giác này rơ rệt, người ta sẽ luôn luôn có cảm
tưởng ḿnh là một người không tốt hay không xứng
đáng. Nếu cảm giác này
mơ hồ, người ta sẽ chỉ gián tiếp cảm
nhận được qua các thèm muốn hay đ̣i hỏi.
Trong cả hai trường hợp, người
ta sẽ bị thúc đẩy để thỏa măn “cái
tôi”, t́m ra cho được cái ǵ để khỏa lấp
khoảng trống bên trong. Do
đó, họ hối hả chạy theo của cải, tiền
bạc, thành công, quyền cao chức trọng, hay một mối
quan hệ đặc biệt để cảm thấy
đầy đủ hơn.
Nhưng ngay cả khi đă có các sự vật trên rồi,
họ sẽ nhận thấy vực thẳm không đáy vẫn
c̣n đó. Lúc đó, họ thật sự rơi vào
đường cùng v́ không tự lừa dối ḿnh
được nữa. Thật ra, họ vẫn tự lừa
dối được, nhưng càng ngày càng khó hơn thôi.
Bạn không thể nào cảm thấy thoải
mái được một khi ḍng tư tưởng c̣n làm chủ
đời bạn. Nếu có
thoải mái th́ cũng chỉ trong những khoảng thời
gian ngắn ngủi khi bạn đạt được
điều ḿnh mong mỏi. V́ “cái tôi”
chỉ là bóng mờ của cái tôi thật nên nó cần phải
đồng hóa với những vật ở thế giới
bên ngoài. Nó phải được
thường xuyên che chở và nuôi dưỡng nên ta thấy
nó hay chạy theo tiền tài, công danh, địa vị, danh
vọng, kiến thức, thể diện, khả năng
đặc biệt, những mối quan hệ cá nhân và gia
đ́nh, tín ngưỡng, và cả những sự đồng
hóa ở b́nh diện chính trị, quốc gia, sắc dân, tôn
giáo, v.v… Tuy nhiên, không sự vật nào trên đây là bạn cả.
Bạn có thấy sợ không? Hay là bạn cảm thấy nhẹ
nhơm hẳn khi đă hiểu ra?
Sớm muộn ǵ th́ cũng sẽ phải bỏ lại
những sự vật trên. Có
thể bạn không tin điều này. Tôi không nói bạn phải tin v́ tự
bạn sẽ t́m ra sự thật, chậm lắm là khi bạn
gần kề cái chết. Tử
thần sẽ lột hết đi cái ǵ không phải là bạn. Bí mật của sự sống
là chết trước khi chết để thấy rằng
không có cái chết.
Không
hiện diện, nghĩa là không sống trong hiện tại,
là chống lại hiện tại và lẩn tránh nó, là gắn
liền ḿnh với tư tưởng và cảm xúc, là tự
gây khổ.
Sợ là một h́nh thức
khổ căn bản. Cái khổ
không tan biến được mà để lại dấu
vết trong thân thể. Nó hội
nhập với những nỗi khổ đă được
tàng chứa trong thân từ trong quá khứ để tạo
thành “thân khổ.” Muốn
diệt thân khổ, bạn chỉ cần chấp nhận
nó, quan sát nó mà không phê phán.
Như thế là đem ánh sáng của ư thức rọi
vào thân khổ, là chuyển hóa nó thành một phần của
ư thức.
Sở dĩ “cái tôi” luôn luôn cảm
thấy thiếu thốn và đi t́m sự trọn vẹn ở
bên ngoài là v́ nó giả tạo.
Tuy nhiên, tất cả những vật ǵ ở bên ngoài
đều là ảo tưởng và không thể thỏa măn
được “cái tôi,” chỉ
có trở về với “cái
tôi thật” mới cảm thấy
đầy đủ được.
(Đọc Tiếp CHƯƠNG III)